Blog: Vreemdelingen helpen

Op de TU Delft had ik eens een discussie met Chinese studenten. Ik vroeg ze wat ze van Nederlanders en hun cultuur vonden, en welke vreemde situaties ze waren tegengekomen.

Een student zei dat hij het erg vreemd vond om te zien dat iemand een oudere vrouw hielp die haar boodschappentas op straat had laten vallen, terwijl die persoon de vrouw niet kende. In China, zei hij, zouden we een vreemdeling nooit helpen. Wat voor nut heeft het om iemand te helpen die je toch niet kent?

Daar moest ik even over nadenken. Volgens Hofstede’s culturele dimensies is de Chinese cultuur een collectivistische cultuur, terwijl de Nederlandse individualistisch is. Dit betekent grofweg dat Chinezen belang hechten aan het voordeel voor de groep, terwijl Nederlanders hun eigen belang bovenaan stellen. Hoe rijmt dit met het niet helpen van een vreemdeling?

Mijn uitleg is als volgt: in de collectivistische cultuur zijn mensen leden van een groep (de ‘in-group’), en houden zij rekening met het belang van hun in-group, maar niet (of in veel mindere mate) met dat van mensen buiten de groep (de ‘out-group’). In Nederland is het onderscheid tussen deze twee groepen niet zo sterk. Er is veel minder verschil in hoeveel rekening we houden met het belang voor familieleden en vrienden en dat van vreemdelingen.

Als we dit in getallen weergeven, op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 betekent ‘geen rekening houden met’ en 10 ‘veel rekening houden met’, voor de 3 elementen ‘zelf’ (het individu zelf), ‘in-group’ (directe familie en vrienden) en ‘out-group’ (de rest), zouden de scores in China zijn: zelf 8, in-group 9, out-group 2. In Nederland zou dit bijvoorbeeld zijn: zelf 10, in-group 6, out-group 4.

Daarom, al lijkt het tegenstrijdig, kan het zijn dat Nederlanders naar de buitenwereld (de out-group) juist attenter lijken dan Chinezen, terwijl ze tegelijkertijd ‘egoïstischer’ zijn.